Het nieuwe nu.

Picasso.

Lezing Flick Radio, gehouden in het Auditorium van het Graphic Design Museum tijdens het International Filmfestival Breda, programma Crossing Borders.

Het nieuwe nu.

Het is twee jaar geleden dat het script van Flick Radio geschreven werd.
De film beslaat in totaal een periode van een paar weken.
Van de rvu kreeg ik de opdracht een project te realiseren op het internet rond het thema: Grip.
"Hoe houden mensen grip op het verhaal van hun bestaan?"
Ik koos de fotocommunity flickr als open arena.
Hier zou het verhaal zich gaan afspelen.
Wat het ook ging worden.

Ik ontdekte de fotocommunity tijdens het maken van Screened, een geluidswandeling voor twee personen door Amsterdam.
Rond dit project hield ik mijn eerste werklog bij.
Omdat ik ook afbeeldingen wilde toevoegen zocht ik een betrouwbare en neutrale omgeving voor het uploaden van foto's.
Ik ontving mijn eerste comment van een vrouw uit Berlijn, een paar maanden later.
Onder een foto van mijn ouders die elkaar innig omhelzen op een bospad schreef ene Maya: Lucky You.
Toen wist ik: Hier is meer aan de hand dan alleen het plaatsen van foto's.

Het credo van het werklog waarmee flickradio.nl begon op 7 januari 2007, en waarop het hele proces vanaf dat moment is bijgehouden was: Openheid.
De ontstaangeschiedenis van Flick Radio staat online.
Van subsidie aanvragen tot reacties tot dialogen, teksten, uitzendperikelen.

Openheid is een vaak terugkerend woord op internet. Er zijn predikers voor openheid: De Believers.
Zij zeggen: openheid is de enige manier om het internet optimaal te laten werken. Als een onuitgesproken verplichting aan het medium, en aan je nieuwe, aankomende vrienden op internet.
Het wemelt op het internet van de marketeers en coaches die deze boodschap verkondigen.
Zij tonen en delen hun leven en werk in woord en beeld, roepen op tot openheid, delen en participatie.
Meedoen is goed. Lurken is fout.
Zij zien enkel voordelen.

En er zijn critici. Zij die met grote argwaan en afwachtendheid aan de zijlijn toekijken hoe massa's hun ziel en zaligheid online zetten, zonder na te denken over de eventuele concequenties, of betekenis. De critici zien bestaande machtstructuren wankelen en weten zich geen raad.
Deze laatste groep heeft het vaak over gevaren, onbetrouwbaarheid, oppervlakkigheid, privacy, anarchie, verveling en narcisme.
Zij zijn het die hun tong uitsteken tegen een spiegel en dan zeggen: die spiegel deugt niet, want wat ik zie bevalt me niet.
(Maar daar kan de spiegel niets aan doen.)

Schrijven over mijn belevenissen op flickr op een open werklog, leverde vanaf het begin een aantal bijzondere verhalen op, die samengevoegd, al snel op een fictie begonnen te lijken.
Als ik deze teksten kon verdelen over verschillende personages, er SCRIPT boven zetten en ik zou de juiste muziek kunnen vinden, dan zou het verhaal zich op een heel natuurlijke wijze vertellen.
Het was belangrijk om door te schrijven, wat er ook gebeurde.

"Dus je bent een personage."

Een man uit Moskou, Klaus Gena, noemde mij op zijn log een fanaat, een freak.
Dit stimuleerde me.
Iedere overdrijving inspireerde me en deed recht aan mijn nieuwe "ontdekkingsreis."
Het maakte dingen duidelijker, dramatischer.
Een uiterst serieuze en naieve benadering van mij als verteller zorgde op het zelfde moment voor een vervreemdend effect.
Ik groeide in mijn rol.
Ik gaf mijzelf en anderen vorm.
Juist het niet ingrijpen in de gang van zaken, werkte het beste.

Ik maakte een keuze uit de verschillende verhalen en lichte mijn personages in: "Je zit in een script."
De Portugees met de cactussen, de reislustige Engelsman, de Sissy en de Fransman met zijn landschappen, ze bestaan allemaal echt.
Van iedereen kreeg ik toestemming.
Kendra schreef: "This is great. I can't wait what I can make more for the world."

Kendra ontmoette ik in de Addictgroep.
Ik bewonder haar om haar echtheid en haar theatrale houding.
En ze kan schrijven, ze weet waarover ze het heeft.
Ze had een scriptie geschreven over flickr en ik vroeg om inzage.
Even later nodigde ik haar uit om mee te doen aan het verhaal.
"From now on everything can be used as material."
De dialoog die daaropvolgde staat nog steeds online onder een van haar foto's.
Zoals alle dialogen en teksten van de film gefragmenteerd op het internet verspreid liggen. Als brokstukken van een uit elkaar gespat verhaal. Restanten na een explosie.
Logs, comments, messages.

Ik heb overwogen een acteur te benaderen voor mijn rol, maar ik kon niet kiezen wie.
Uiteindelijk kwam ik uit bij mezelf.

Ik betrad een nieuw podium, die van de auto fictie.

Wikipedia zegt: "In het spel, dat in een autofictioneel werk wordt gespeeld, is meer dan in welk ander genre, het concept van willing suspension of disbelief van het grootste belang. Het gaat om de bereidwilligheid van de toeschouwer om de beschreven gebeurtenissen voor waar te willen aannemen, waardoor de grens tussen het feitelijke en het fictieve slechts moeilijk kan worden gedefinieerd."

Dit is voortdurend aan de hand op het internet.
Echt en nep maken gebruik van dezelfde technieken. En wat echt is, wordt al snel nagedaan, waardoor het weer nep wordt, of lijkt.
Het is een wereld van representaties.
Internet nodigt uit tot spelen met heel elementaire zaken als identiteit.
Tegelijkertijd is iedere vorm van controle gedoemd te mislukken.

De opdracht en de vraag: Hoe houdt ik grip op het verhaal van mijn bestaan, veranderde als snel in: Hoe ga ik een grens over?

Met het plaatsen van de eerste foto van Jules passeerde ik een grens, al had ik het niet door.
Daarna volgde het eerste zelfportret.

Tijdens het werken aan Flick Radio groeide ik in mijn rol als believer, een man met een missie, een blijde boodschap, een volleerd reaguurder.
Ik bezocht de ene conferentie na de andere en hoorde vaak dezelfde verhalen.
Ik kreeg een laptop en een iPhone van de zaak.
Ik startte een nieuw project Media Me gebasseerd op een groep op flickr.

In Media Me wordt de digitale revolutie op menselijke maat gedramatiseerd en gepresenteerd.
Een oude verteller, wij noemen hem Pictureman, komt terecht in een nieuwe wereld en probeert zijn weg te vinden.
Hij heeft geen verleden en komt niet buiten. Hij leeft los van ruimte en tijd. Zijn computerscherm is zijn enige realiteit.

Het verdwalen van de man in Flick Radio is peanuts, vergeleken met de overdosis media waarmee de oude verteller in Media Me te maken krijgt.
Op flickr worden foto's verzameld voor de film. De Media Me groep heeft op dit moment 529 leden en in de pool zitten meer dan 4600 foto's.

De groepsomschrijving gaat alsvolgt:
Welcome at Media Me. Here you can find and add pictures about mediaconsumption. How and where do you use media? Computers, tv, mobilephones, radio, cams etc. What does your mediabehaviour look like? Show your liberated e-heaven, or your digital hell. IMPORTANT: The pictures in this pool will be used in a new project called www.MediaMe.nl (100 % Creative Commons)

Er is op dit moment contact met the oneminutes.org voor een nieuwe categorie, waardoor er wereldwijd 1 minuten filmpjes gemaakt zullen worden rond negen thema's die Media Me behandelt: Identiteit, privacy, verslaving, branding, entertainment, mobiel zijn, techniek en manuals, info overload en de toekomst.
Media Me komt tot stand met steun van het Stimuleringsfonds eCulture. We zitten nog steeds in de ontwikkelingsfase. Op een website wordt materiaal verzameld voor de film. Pictureman, de verteller, is een constante. Zijn teksten worden gespeeld door een acteur.

Uit een Amerikaans onderzoek is onlangs gebleken dat Social Media populairder is geworden dan Porno op het internet.
De laptop gaat voor de TV en emailen is ouderwets, want je treft elkaar makkelijker op facebook, twitter of flickr.
Bellen met een mobiel is voor de jongste generatie niet echt interessant meer.
Als je iets te melden hebt zet je het op Hyves.
Webloggen is uit, Twitter is in.

Doordat Flick Radio zowel de naam van een weblog, een hoorspel, als een film is, leverde dit soms wonderlijke discussies op tijdens selectieprocedures van verschillende festivals en platforms.
Het hoorspel werd uitgezonden op Radio 5 en later herhaald op Radio Rijnmond in Wakkere Honden van Jacco van Giessen.
Radio 1 wilde het niet hebben, want zond geen fictie uit.
Toen ik terug schreef dat het allemaal echt was, ontving ik geen antwoord.
Omdat het documentaire platform Holland Doc beschikte over een exclusief YouTube kanaal waarop films langer dan 10 minuten geupload konden worden, klopten we bij hen aan.
Deze film was immers tot stand gekomen op het internet. Van het internet, voor het internet.
HollandDoc toonde interesse, terwijl de RVU, de omroep waarvoor ik Flick Radio maakte, niet in de rij staat van de vaste bespelers: de Human, VPRO, NPS en Ikon.
De eerste cross was een feit.
In de originele productieaanvraag bij het Stimuleringsfonds Nederlandse Culturele Mediaprodukties was geen sprake van een film. Het betrof toen nog enkel een hoorspel.
Dit moet nog geevalueerd worden.

Het Idfa wilde Flick Radio niet opnemen in hun programma omdat het teveel neigde naar fictie? (De Idfa website toonde daarentegen wel interesse.)
In het tijdschrift OPEN verscheen een groot artikel, door Geert van de Wetering.
De film werd vertoond tijdens het Picnic festival in Amsterdam.
Al hadden zij liever iets van Media Me laten zien, het nieuwe project, want Flick Radio was alweer een half jaar oud...
Ivo Lochtenberg (Nieuw Akademia) organiseerde een viewing, ter gelegenheid van de opening van zijn boerderij De Walsemaweer in Kantens, noord Groningen.
Tijdens het Festival of the four Screens in Parijs vielen we tussen de categorieen fictie en documentaire in en stond de film zo goed als alleen in de verbeelding van het missiestatement van het festival: aandacht voor de toenemende digitalisering van de samenleving en alle gevolgen van dien. Crosses.
Het discussiepanel in Parijs viel tegen. Zo werd er in een discussie over muziekrechten niet stil gestaan bij alternatieve copyrights volgens Creative Commons en waren de pitches vooral goed uitgevoerde, onpersoonlijke businessplannen. Afdeling marktaandelen.
Bij de nominatieselectie voor de Beeld en Geluid Awards voldeed Flick Radio niet aan alle criteria van de categorie Nieuwe Media.
De film werd niet ingezonden naar de Europese omroepfestivals als De Prix Italia en de Prix Europa omdat men er geen raad mee wist.
Binnen welke categorie valt het? Is het een speelfilm, een hoorspel, een documentaire, een uit de hand gelopen nieuw media concept, een mash up ding, een (on)belangrijke nieuwe vorm van verhalen vertellen?
Van weblog, tot hoorspel, tot film.
Het enige platform dat nog ontbreekt is de TV.
De zendercoordinaten van Nederland 2 en 3 weten tot op heden nog niet op welke zender Flick Radio het beste past.
Het laatste plan is om in het voorjaar te gaan broadcasten.
[update: tv uitzending staat gepland op 19 mei 2009, Ned 2.]


Het totaal aantal views/downloads op internet is inmiddels gestegen tot boven de 10.000.
Al gelden deze cijfers niet voor het Kijk en Luister Onderzoek van de Publieke Omroep want die hanteren hun eigen telsysteem.
Tijdens het NPOX festival werd ik door een jury 'de verpersoonlijking' genoemd, van een nieuwe manier van werken bij de omroep. Mijn onderwerpkeuze: media, zou mijn werk urgentie verlenen zowel voor collega's als publiek.

Totzover de omgeving en het klimaat.

Deze lezing zal gepubliceerd worden op flickradio.nl en vormt een nieuw fragment in het verhaal.
Zo raken op internet verhalen nooit af.
Met iedere klik voeg je iets toe aan je digitale archief en je noemt de eventuele concequenties die dat met zich meebrengt: toeval.
Met het publiceren op internet, foto's en teksten, geef je het toeval een zetje, want je weet maar nooit wat voor reactie je ontvangt en hoe dat de rest van je dag, of je leven gaat bepalen.
Internet tart daarmee het lot.
Je hebt het idee dat je je eigen leven vormgeeft.
De snelheid waarmee dit gebeurt geeft je een gevoel van macht.
De techniek zet je in het midden, altijd weer.
Mijn account, mijn GPS, mijn log, mijn username.
Alles wat je doet heeft geen betekenis zolang je het niet tagged.
Je bent wat je uploadt.

Internet appeleert aan twee peilers van ieder goed drama: hoop en angst.
Het is een exitentiele, maar ook dramatische daad, het op moment dat je voor het eerst online gaat.
Alsof je afscheid neemt van iets ouds en vertrouwds, en ergens instapt waarvan het einddoel nog volstrekt onduidelijk is, maar waarvan je weet: dit verdwijnt nooit meer.
Het is het moment waarop je zegt: hier ben ik, maar toch ook niet.
Ik ben hier, maar ook daar.

Zou je Internet moeten omschrijven aan iemand die het niet kent, dan was het een gedicht, niet met logica te vatten.
De vragen die erbij horen gaan alsvolgt:
Is het een technologische droom, of een nachtmerrie?
Is het een wereld van maskers of kijken we recht in het gezicht van de waarheid?
Kan je samenvallen met een zelfgecreerd, kunstmatig, virtueel, digitaal ik?
Ben je in staat jezelf opnieuw uit te vinden? Kan je naar jezelf kijken, als was je een ander? En als dat lukt, wat levert dat dan op?
Ben je in staat je eigen leven dagelijks te medialiseren, te vatten in foto's, van ondertiteling te voorzien in 140 tekens?
Is er een weg terug?

Ik heb gemerkt dat mensen een psychologische drempel over moeten voor ze comments gaan achterlaten, actief worden.
Als je niet gewend bent om online te publiceren, is het een hele stap, waar veel vragen bij komen kijken.
Het vertrouwde een op een contact ligt ineens op straat, is openbaar.
Teksten kunnen verkeerd geinterpreteerd worden, want je moet wel van schrijven houden. En het kunnen.
(Zoals mensen van praten moeten houden om een telefoongesprek te kunnen voeren.)
Maar staat deze of een andere reactie er over een jaar nog op, en klopt het dan nog wel?
Ben ik wie ik twee jaar geleden was?
Publiceer ik onder mijn eigen naam, of ben ik een letter?
En als ik mezelf reduceer tot een letter kan ik dan alles schrijven wat ik wil?
Wie leest het? 
Heb ik eigenlijk wel zin in een dialoog?
Zeg ik iets anders 'live', dan op een digitaal podium?
Ben ik dan een ander, of juist nog meer 'mezelf'?
Wat doet het er toe?
Het brengt nergens verplichtingen met zich mee...
Of toch?

Openheid kan leiden tot nieuwe relaties, en kan oude relaties verstoren.
Dit schrijf ik maar niet op, want daar komt alleen maar narigheid van.
Het zijn dezelfde regels die gelden in ieder gesprek.
Maar hoe kan het dat ik op internet zo vrolijk doe, terwijl ik me eigenlijk doodongelukkig voel? Of is dat een kwestie van perceptie?

Allemaal vragen die je zelden tot nooit tegenkomt in promotieverhalen over sharen, delen, en open communicatie.
Dat wat het meest wezenlijke is wordt overgeslagen.

Zodra wij het scherm van een iphone of laptop zien verdwijnt de rest van de wereld, worden we blind voor alles om ons heen en zitten we gevangen in een nieuw soort nu.
Je kan niet naar een scherm kijken en toch ook niet.
Het scherm vraagt volledige aandacht.
Het is jouw scherm.
Je komt in een nieuw digitaal nu terecht.
Het is prettig om in een nu te zitten.
Veel mensen hebben er veel voor over.
Ze volgen yogalessen en mediteren.
Andere vluchten voor het nu.

Het maken van een foto plaatst je in het nu.
Het publiceren van dit 'nu', maakt het 'nu' eeuwig, deelbaar en verzendbaar.

Geregeld kom ik in een zwerm fotografen terecht op straat.
Ook de internettende weggebruik vormt een nieuw gevaar.
Relaties en huwelijken krijgen een nieuwe dimensie zodra beide partijen het internet opgaan.
Twittert de een: "Ik lig al in bed."
Twittert de ander: "Ik kom er zo aan."
Een nieuwe taal ontstaat: tweesten, twusten, twafspraak.
In een treincoupee worden ziektes, liefdes en dromen gedeeld.
De straat verandert meer en meer in een huiskamer.
Over vijf jaar gaan we in onze pyama naar het werk.

Tot slot.
Wat is er met alle personages in Flick Radio gebeurt nadat de film af was?

De cactusman uit Portugal heeft zijn oude passie schilderen weer opgepakt. Hij is net vier dagen in Berlijn geweest.
De fransman met de uitzichten hebben we ontmoet in Parijs tijdens het filmfestival of the four screens. Het landschap ligt vlak bij zijn huis.
De laatste keer dat ik contact had met de reislustige Engelsman stond hij op het punt op reis te gaan naar Egypte. Op dit moment fotografeert hij neushoorns in een dierentuin.
De Sissy maakt tegenwoordig jumpshots en Kendra heeft een pup: Een boxer met de naam: Ruby.

Op 19 februari 2006 plaatste ik mijn eerste foto op internet.
Een hond kijkt nieuwsgierig uit het raam.
Op dit moment bestaat mijn fotoalbum uit 3.788 foto’s die werden bekeken door 54,861 mensen.
Jules heeft inmiddels een eigen map gekregen.

Tot zover.